سرطان از دلایل بسیار عمده‌ در مرگ و میر در سراسر جهان است. آموزش‌ها شاید به شما نشان دهند که سرطان بیماری ترسناکی است اما نباید ناٱمید شوید. با گذشت زمان مرک و میر بر اثر سرطان‌ها رو به کاهش داشته است.
یکی از دلایل مهم این کاهش، «غـــــــربالگـــری» است. شما می‌توانید با اجتناب از مصرف تنباکو و سیگار، تغذیه‌ی صحیح، حفظ وزن مناسب، ورزش منظم، سعی در عدم مواجهه با پرتوها (شامل نور زیاد و مستقم خورشید و اشعه‌ی X که در عکسبرداری پزشکی استفاده می‌شود) و ... خطر ابتلا به سرطان را در خود کاهش دهید. دلیل دیگر ماهش مرگ‌ومی ناشی از سرطان‌ها، پیشرفت علم پزشکی در درمان آنهاست.
مسئله‌ی مهم دیگر، «تشـــــخیص زودرس» است!

تشخیص زودرس
علایمی که ممکن است ناشی از سرطان باشند را فوری با پزشک خود درمیان بگذارید. تشخیص زودتر سرطان در شما، شانس درمان کامل‌تر و بهتر را بیشتر می‌کند. در این راهنما ما چند آزمایش مهم را بیان می‌کنیم.
- آزمون‌هایی که به طور جدی برای غربالگری سرطان دهانه‌ی رحم، سرطان پستان، سرطان روده توصیه شده‌اند.
- غربالگری سرطان پروستات که بسیار توصیه شده است، هرچند که در مورد اجباری بودن آن، توافق همگانی وجود ندارد.
- بررسی به روشی ساده توسط خود فرد؛ برای غربالگری اولیه‌ی سرطان پوست و سرطان بیضه

به یاد داشته باشید که این توصیه‌ها به طور کلی برای همه‌ی افراد سالم، در هرمحدوده‌ی سنی‌، که شانس متوسط و معمولی برای ابتلا به سرطان دارند، بیان شده است. ممکن است برخی افراد بنابردلایلی بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به برخی سرطان‌ها قرار داشته باشند؛ این افراد ممکن است به آزمایشات و بررسی‌های بیشتری نیاز داشته‌باشند. تشخیص اینگونه موارد بر عهده‌ی پزشک شماست. برخی افراد هم که سن بسیار بالایی دارند یا به بیماری‌های سخت و جدی‌ای مبتلا هستند که طول عمر آنها را کوتاه می‌کند، ممکن است از انجام این غربالگری‌ها سودی نبرند.

سرطان دهانه‌ رحم (سرطان سِرویکـس)
سرطان دهانه‌ی رحم یکی از سرطان‌های مهمی است که سبب مرگ زنان می‌شود. انجام آزمون غربالگری سرطان سرویکس توسط پزشک و حین معاینه‌ی لگنی، طی یک فرایند بدون درد انجام می‌شود. پزشک نمونه‌ای از محل مورد نظر برمی‌دارد و به آزمایشگاه می‌فرستد. به این آزمایش، « پـــاپ اِســــمیر » گفته می‌شود.

تمام زنان از سه سال بعد از شروع روابط جنسی یا از بیست و یک سالگی، باید تحت این غربالگری قرار گیرند. این غربالگری بسته به روشی که در آزمایشگاه برای بررسی نمونه انجام می‌شود، باید تا سی‌سالگی هر سالی و یا هر دو سال انجام شود. بعد از سی‌ سالگی زنانی که سه نوبت آزمایش طبیعی داشته‌اند، ممکن است هر سه سال یک بار مورد غربالگری قرار گیرند و سپس اگر این زنان آزمایش‌شان طبیعی باشد، از سن 65 یا 70 سالگی دیگر نیازی به این غربالگری نخواهند داشت. زنانی که طی عمل جراحی رحم به همراه دهانه‌ی‌آن برداشته شده است، نیازی به انجام پاپ اسمیر ندارند.
واکســـــن HPV که واکسنی برای پیشگیری از ضایعات زگیلی ناحیه‌ی تناسلی توسط ویروس‌های مربوطه است، در برابر ابتلا به سرطان سرویکس، نقش محافظت کننده دارد. در مورد این واکسن با پزشک خود مشورت کنید.

سرطان پستان
سرطان پستان در میان زنان بسیار شایع است. به خصوص این بیماری در کشورمان ایران بسیار شایع است و میانگین سنی ابتلا به آن در میهن ما نسبت به سایر کشورهای دیگر، 5 تا 10 سال پایین‌تر است. در ایران در هر سال، حداقل از هر صدهزار زن، 8 نفر به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، که آمار قابل توجهی است. تشخیص زودرس سرطان پستان در درمان آن نقش بسیار مهمی دارد. غربالگری این سرطان به روش‌های زیر انجام می‌شود.

معاینه‌ی پســتان ـ در هر معاینه‌ی عمومی، پزشکان باید معاینه‌ی دقیق پستان را انجام دهند. علاوه بر این زنان می‌تواند بیاموزند که چگونه هرماه خودشان این معاینه را انجام دهند. انجام صحیح معاینه توسط خود فرد بسیار مهم است. این معاینه شامل مشاهده و لمس است. بهترین زمان معاینه‌ی پستان‌ها، بعد از اتمام قاعدگی است.
خود آزمایی پستان دو مرحله دارد :
- نگاه كردن كه علائم ظاهری را مشخص می‌كند.
- لمس كردن كه توده ها را تشخیص میدهد.

در مرحله‌ی اول معاینه؛ مقابلِ یك آینه‌ی پهن بایستید و در چهار حالت زیر به سینه‌های خود نگاه کنید:
1. دستها بالای سر
2. دستها به  كمر زده
3. دستها در كنار بدن آویزان
4. خم شده به سمت جلو
به دقت نگاه كنید ودر صورت وجود هر گونه علامت غیر عادی مانند فرو رفتگی پوست و یا نوك پستان و یا زخمهای مزمن یا پوسته پوسته شدن نوك پستان یا حالت پوست پرتقالی پستان توجه  كنید.

در مرحله‌ی دوم معاینه؛ به پشت بخوابید و دست سمتی راكه می خواهید معاینه كنید زیر سر بگذارید و با دست مقابل تمامی پستان را معاینه كنید. برای این كار از قسمت نرم بند انتهائی انگشتان دوم تا چهارم استفاده كنید و بافت پستان را به آرامی و به حالت دورانی ، زیگزاگی و از مرکز به محیط، در حالیکه مقداری فشار بر روی قفسه سینه وارد می‌کنید، لمس کنید.
برای اینكه تمام قسمتها به طور كامل معاینه شوند، نسج پستان را مانند یك ساعت در نظر بگیرید و تمام قسمتهای آن را معاینه كنید.

ناحیه زیر بغل نیز باید لمس عمقی شود. بازوهایتان را به حالت نیمه باز نگه دارید و سپس این منطقه‌ها را با سرانگشتان خود، به صورت عمقی معاینه كنید.
در انتهای معاینه، نوك پستان را به آرامی فشار دهید تا از وجود یا عدم ترشحات نوك پستان مطلع شوید.

ممکن است، در معاینه توده‌ای لمس کنید،‌ یا سفتی داشته باشید و یا مثلاً ترشح از نوك پستان وجود داشته باشد. هرچند که همه‌ی علایم باید مهم تلقی شوند، ولی باید بدانید که در بسیاری از موارد این علامت‌ها مربوط به بیماریهای‌های خوش‌خیم سینه است. پس با در نظر گرفتن این نکته و با توجه به اهمیت تشخیص زودرس سرطان، بدون نگرانی و اضطراب، در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.
برای آموزش درست و دقیق این معاینه، از پزشک خود کمک بگیرید.

ماموگرافی ـ ماموگرافی یکی از روش‌های مهم غربالگری و تشخیص زودرس سرطان پستان در زنان است. این روش ایمن است و میزان پرتودهی در آن بسیار کم است. حتماً با پزشک خود در این مورد که چه زمانی باید ماموگرافی انجام دهید صحبت کنید. اولین ماموگرافی معمولاً در سن 40 سالگی انجام می‌شود. در صورت وجود نکات غیر‌طبیعی در ماموگرافی ممکن است بررسی‌ها و تصویربرداری‌ های بیشتری انجام شود.

سـرطان روده‌ی بزرگ و راست روده
سرطان روده نیز از سرطان‌های شایع به شمار می‌رود. سرطان روده از پولیپ‌هایی شروع می‌شود که رشدشان و تبدیل شدن‌شان به سرطان، سال‌ها طول می‌کشد. هر زن و مردی باید از 50 سالگی غربالگری سرطان روده را آغاز کند و اگر یکی از اعضای خانواده‌ی فرد به سرطان روده مبتلا بوده است و سابقه‌ی خانوادگی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد؛ غربالگری باید از سنین پایین‌تر شروع شود.

اغلب این غربالگری به سه روش انجام می‌شود:
- بررسی نمونه‌ی مدفوع از نظر وجود خون مخفی در آن که هر سال انجام می‌شود. برای این آزمایش شما باید سه نمونه‌ی مدفوع از سه اجابت مزاجِ پی‌درپی بدهید. اگر این آزمایش مثبت باشد، باید کولونوسکوپی انجام شود.
- انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع هر سال و کولونوسکوپی هر 5 سال
- انجام کولونوسکوپی هر ده سال