سرطان تیروئید
تیروئید چیست؟
تیروئید یکی از غدد بدن است. این غده‌ی پروانه‌ای شکل در ناحیه‌ی پایین و جلوی گردن قرار دارد. تیروئید هورمون‌هایی ترشح می‌کند که به زبان ساده و کلی، انرژی و سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند. مسلماً کاهش یا افزایش غیر طبیعی عملکرد و میزان هورمون‌های تیروئید، می‌تواند در بدن علایم و مشکلاتی را ایجاد کند. تیروئید برای تولید هورمون، به «یُد» نیاز دارد. این یُد با خوردن غذاهای حاوی یُد تأمین می‌گردد.

سرطان چیست؟
سرطان بیماری‌ایی مربوط به سلول‌های بدن است. بدن انسان از میلیون‌ها سلول‌های مختلف تشکیل شده است و هما‌ن‌طوری که سلول‌ها انواع مختلفی دارند،‌سرطان نیز به گونه‌های متفاوتی است اما وجه مشترک تمام سرطان‌ها این است که همه‌ی سلول‌های سرطانی غیر طبیعی بوده و ‌سلول‌ها به طرز غیرقابل کنترلی تکثیر می‌شوند.
تومور بدخیم،‌ توده یا بافت زایدی است که از سلول‌های سرطانی ایی تشکیل شده که همچنان به تکتثیر غیرطبیعی خود ادامه می‌دهند. تومور بدخیم به بافت‌ها و اعضای اطراف خود حمله می‌کند و به آنها آسیب می‌زند.

همچنین تومور بدخیم ممکن است به سایر نقاط بدن نیز گسترش یابند. این مسئله زمانی رخ می‌دهد که برخی سلول‌های سرطانی از تومور جدا شده و وارد جریان خون یا لنف می شوند و از طریق خون یا لنف به سایر قسمت‌های بدن می‌روند. سپس ممن است این سلول‌ها در نقاط دیگر بدن تکثیر شده و در یک یا چند قسمت بدن، توموری ثانوی (متاستاز) به وجود آورند. این تومور ثانوی (متاستاز) ممکن است رشد کند، به بافت‌های اطراف خود آسیب بزند و دوباره در تمام بدن گسترش یابد (متاستاز دهد).

برخی سرطان‌ها از برخی دیگر جدی تر و خطرناک‌تر هستند. برخی آسان‌تر از برخی دیگر درمان می‌شوند (به خصوص اگر زود تشخیص داده شوند).
بنابراین سرطان وضعیتی یکسان نیست و در هر مورد مهم است که دقیقاً مشخص شود که چه نوع سرطانی ایجاد شده، چقدر پیشرفت کرده و بزرگ شده و آیا متاستاز داده است یا نه! و بدین صورت شما قادر خواهید بود که به اطلاعات قابل اطمینانی در مورد نوع درمان و دورنمای سرطان دست یابید.

سرطان تیروئید چیست؟
به طور کلی چهار نوع اصلی سرطان تیروئید وجود دارد:
- پـــــــــاپیلاری؛ شایعترین سرطان تیروئید
- فولیکولار؛ کمتر شایع است و بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد. در سرطان پاپیلاری و فولیکولار تیروئید روش درمانی یکی است.
- مدولاری: نادر است و زمینه ی ارثی و خانوادگی دارد. بنابراین اگر کسی به این نوع سرطان تیروئید مبتلا شده باشد، باید اعضای خانواده‌ی او به طور منظم تحت بررسی قرار بگیرند تا مطمئن شوند که علایمی از این سرطان در آنها به وجود نیامده است.
- آناپلاستیک: نادر است. بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد و رشد سریعی دارد. برخلاف انواع دیگر سرطان تیروئید، این نوع ممکن است به سختی درمان شود.
دیگر سرطان‌هایی که می‌تواند در تیروئید به وجود آید؛‌ لنفوما و سرطان سلول هِرتل است. سرطان سلول هرتل زیرمجموعه‌ی سرطان فولیکولاری است ولی امکان متاستاز در آن بیشتر است.

چه چیزی سبب به‌وجود آمدن سرطان تیروئید می‌شود؟
تشکیل تومور سرطانی، از یک سلول غیرطبیعی شروع می‌شود. علت دقیق اینکه چرا یک سلول سرطانی می‌شود؛ مشخص نیست. گمان بر این است که چیزی سبب آسیب ژن‌های خاصی در سلول می‌شود و این سبب غیرطبیعی شدن سلول و تکثیر بی‌رویه‌ و غیرقابل کنترل آن می‌گردد.
سرطان تیروئید شایع نیست. زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند. اگرچه اغلب افراد مسن یا میانسال گرفتار سرطان تیروئید می‌شوند، سرطان پاپیلاری تیروئید بیشتر در زنان جوان‌تر و اغلب در سن 40 – 35 سالگی رخ می‌دهد.

افراد بیشتر بدون علت مشخصی به سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند. اما عوامل خطر مشخصی وجود دارند که شانس این سرطان را افزایش می‌دهند:
- بیماری‌های تیروئید: افرادی که به بیماری‌های غیرسرطانی و خوش‌خیم تیروئید مبتلا هستند، بیشتر احتمال دارد که به سرطان تیروئید مبتلا شوند. برای مثال گواتر (بزرگ شدن تیروئید) ، ندول تیروئید (آدنوما)، یا التهاب تیروئید. توجه داشته باشید که کم‌کاری یا پرکاری تیروئید زمینه‌ساز سرطان تیروئید نیست.
- سابقه ی پرتودرمانی ــ سرطان تیروئید در افرادی که در سنین کمتر، پرتودمانی در سر و گردن داشته‌اند، ‌شایع‌تر است.
- سابقه ی وجود سرطان تیروئید در اعضای خانواده ـ سرطان مدولاری تیروئید می‌تواند به‌ وسیله‌ی نقص ژنی ارثی به‌وجود آید. تقریباً از هر چهار بیماری که به این سرطان مبتلا می‌شوند؛ سه نفر ژن غیرطبیعی دارند.
- سطح پایین یـــُـد در بدن

علامت سرطان تیروئید چیست؟
معمولاً سرطان تیروئید به تدریج پیشرفت می‌کند و ابتدا سبب بروز علامتی نی‌شود. اولین علامت می‌تواند وجود یک ندول (برجستگی کوچک گره‌مانند) در گردن است که دردناک نیست. بقیه‌ی علایمی که ممکن است با رشد تومور رخ دهد شامل موارد زیر است:
- خشونت صدا یا مشکل در صحبت کردن با صدای عادی
- تورم غدد لنفاوی در گردن
- مشکل در تنفس یا بلع در صورتی‌که سرطان نای یا مری را تحت فشار قرار دهد.
- درد در گلو یا گردن
نکته: اغلب ندول‌های تیروئید به سرطان منجر نمی‌شوند. تقریباً از هر 20 ندول تیروئید یکی سرطانی می‌شود.

سرطان تیروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ممکن است در معاینه‌ی فیزیکی تیروئید شما، ندول تیروئید را به راحتی لمس کند و یا به علت وجود گواتر (بزرگی تیروئید) یا دیگر علایمی که در شما می‌بیند، یا به علت سابقه ی خانوادگی سرطان تیروئید، لازم بداند که بررسی‌های بیشتری انجام دهد.

آزمایشاتی که برای تأیید تشخیص لازم هستند:
سونوگرافی‌‌ ـ ممکن است ابتدا سونوگرافی انجام شود. سونوگرافی روشی ساده و بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از اعضای داخلی بدن استفاده می‌کند. این روش می‌تواند قویاً وجود سرطان تیروئید را نشان داده و محل و اندازه‌ی آن را تخمین بزند.
بیوپســــــی ـ  برداشتن نمونه‌ی بسیار ظریفی از تیروئید به وسیله‌ی یک سوزن ظریف مخصوص است (FNA). بررسی نمونه زیر میکروسکوپ وجود سرطان و نوع آن را مشخص خواهد کرد. گاهی بیوپسی هم‌زمان با سونوگرافی انجام می شود.
اسکن رادیوایزوتوپ تیروئید ـ پس از تزریق مایع رادیواکتیو  تصویر برداری انجام می‌شود. از آنجایی که سلول‌های سرطانی نمی‌توانند به خوبی سلول‌های سالم مایع رادیواکتیو را جذب کنند، با اسکن تشخیص امکان‌پذیر می‌شود.

ارزیابی وسعت و انتشار سرطان تیروئید:
اگر مشخص شود که فرد به سرطان تیروئید مبتلا است، بررسی‌های بیشتری انجام می‌شود تا دریابند که آیا سرطان گسترش (متاستاز) یافته یا نه. برای مثال ممکن است سی‌تی‌اسکن یا MRI، اسکن رادیوایزوتوپ تیروئید، آزمایش خون  و غیره انجام شود.
نوع سرطان تیروئید،‌ که توسط بیوپسی امکان‌پذیر می‌شود و اینکه آیا سرطان متاستاز داده یانه، به پزشک کمک می‌کند که بهترین روش درمانی را انتخاب کند و همچنین به پیش‌بینی سیر بیماری نیز کمک بسیاری می‌شود.

برای سرطان تیروئید چه درمان‌هایی وجود دارد؟
درمان‌هایی که ممکن است به عنوان گزینه مطرح باشند، شامل جــــــــراحی،  ید رادیواکتیو و پرتودرمانی است. شیمی‌درمانی در لنفوم تیروئید به کار می رود. بسیاری از سرطان‌ةای تیروئید با موفقیت درمان می‌شوند و اغلب افراد مبتلا به سرطان تیروئید به طور کامل درمان می‌شوند.
وقتی با پزشک متخصص خود مشاوره کنید، او درباره‌ی همه‌ی ابعاد بیماری و درمان آن به شما اطلاعات مفیدی خواهد داد مانن داینکه چه درمانی لازم است و این درمان چقدر موفقیت‌آمیز است و عوارض جانبی آن چیست؟ و اینکه برای درمان چه گزینه‌های دیگری وجود دارد.

گاهی هدف از درمان، ریشه کن کردن بیماری است. در بسیاری از انواع سرطان تیروئید، به خصوص اگر تشخیص زود انجام شده باشد، ریشه‌کن کردن سرطان امکان‌پذیر است. اما در برخی شرایط ممکن است هدف از درمان کنترل سرطان و پیشگیری از پیشرفت  و متاستاز در آن و نیز بهبود علایم بیمار باشد. در برخی موارد هم هدف درمان کاهش علایم بیمار است. وقتی سرطان پیشرفته باشد ممکن است نیاز به استفاده از مسکن یا روش‌های دیگری برای تسکین درد بیمار وجود داشته باشد.
در جراحی ممکن است قسمتی یا تمام تیروئید را خارج کنند. گاهی همراه با تیروئید غدد لنفاوی اطراف آن را نیز برمی‌دارند تا ببینند که آیا سرطان به آنها گسترش یافته یا نه. خارج کردن غدد لنفاوی از عود و متاستاز سرطان جلوگیری می‌کند.

در بسیاری از افراد پس از جراحی، درمان با ید رادیواکتیو انجام می شود. در این روش از ید رادیواکتیو استفاده می‌شود تا هرچه سلول سرطانی تیروئید در هر جایی از بدن وجود دارد را از بین ببرند. ید رادیواکتیو به صورت مایع یا کپسول خورده می‌شود. سلولهای تیروئید ید را جذب می‌کنند و در نتیجه میزان زایدی پرتو رادیواکتیو دریافت می‌کنند که سبب از بین رفتن آنها می‌شود. دیگر سلولهای بدن ید را جذب نمی‌کنند و در نتیجه در معرض پرتو قرار نمی‌گیرند.

پرتودرمانی (رادیوتراپی) روشی است که در آن از پرتوهای رادیویی پرانرژی که بر بافت‌های سرطانی تابیده می‌شود، استفاده می‌شود. این پرتو سلول‌های سرطانی را می‌کشد یا آنها را از تکثیر باز می‌دارد. در برخی از سرطان‌های تیروئید به خصوص آنهایی به درمان با ید رادیواکتیو پاسخ نمی‌دهند،‌از پرتودرمانی استفاده می‌شود.
شیمی‌درمانی؛ روشی است که در آن از دروهای ضدسرطانی که سلول‌ةای سرطانی را می‌کشد یا جلوی تکثیر آنها را می گیرد. شیمی درمانی به ندرت در درمان سرطان تیروئید استفاده می‌شود، ولی اگر سرطان گسترش یافته باشد یا عود کند از آن استفاده می‌شود.

پیگیری پس از درمان سرطان تیروئید
حتی پس از درمان ریشه‌کن کننده‌ی سرطان تیروئید (مثلاً با جراحی و رادیوتراپی) نیاز است که بیماران دارو (هورمون‌های تیروئیدی) مصرف کنند و تا مدتی به طور منظم و دوره‌ای تحت نظر پزشک باشند تا از نظر متاستاز احتمالی در آینده، بررسی شوند. این بررسی معمولاً به وسیله‌ی آزمایش خون و یا اسکن رادیوایزوتوپ  انجام می‌شود.

پیش‌آگهی در سرطان تیروئید چگونه است؟
برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان تیروئید چشم‌انداز خوبی وجود دارد. افراد مبتلا به سرطان تیروئید پا1یلاری و فولیکولاری، شانس زیادی برای ریشه‌کن شدت بیماری‌شان دارند. امروزه پزشکی در زمینه‌ی درمان سرطان‌ها در حال پیشرفت‌ةای روزافزون است. درمان‌ةای جدید رو به پیشرفت است و مطالبی که در مورد پیش‌آگهی بیان می‌شود، بسیار کلی است. در مورد وضعیت هر بیمار تنها پزشک درمان‌گر می‌تواند درباره‌ی آینده‌ی بیمار اطلاعات دقیق‌تری ارائه نماید.